“Anderen helpen maakt mij blij in mijn hart”
​

Burgerlijk ingenieur Hmode kwam in 2009 vanuit Irak naar Gent en werkt nu als vrijwilliger bij Filet Divers in Antwerpen.

“Geloof me: ik word heel blij als ik anderen kan helpen. Toen ik in 2009 uit Irak in Gent aankwam, wist ik helemaal niets en had ik veel vragen. Een oude vrouw uit Gent nam me mee naar het opvangcentrum van het Rode Kruis in Deinze. Zoals zij me toen heeft geholpen, zo wil ik ook anderen kunnen helpen. Wij deden in het opvangcentrum vrijwilligerswerk: we poetsten de keuken, de speelplaats of het park en kregen daar één of anderhalve euro voor.
​​

Veel mensen helpen ons, dus waarom zouden wij ook niet helpen?

Burgerlijk ingenieur

Ik ben nu 50 jaar. In Irak werkte ik als burgerlijk ingenieur bouwkunde en ook in Libië heb ik gewerkt. Maar door ziekte ben ik moeten stoppen – ik had kanker. In Irak kon ik niet behandeld worden, dus kwam ik naar Europa, eerst alleen en nadien zijn mijn vrouw en dochtertje achter gekomen. Hier heb ik geprobeerd om in een kringwinkel te werken, maar ik was altijd veel te moe. Misschien komt dat door de chemotherapie die ik kreeg. Nu doe ik alleen nog maar vrijwilligerswerk. Heel even heb ik bij Atlas in Antwerpen vrijwilligerswerk met tieners gedaan, maar dat was veel te moeilijk. Ik kon niet tegen het lawaai.

Via mijn assistente Heleen op het OCMW kwam ik hier terecht. Ze vertelde me dat dit een organisatie was waar ik computerwerk kon doen, wat ik zeer graag doe. Ik dacht: ik probeer het. Lukt het niet, dan is het zo. Lukt het wel, des te beter. Ik kan altijd op Stéphanie en Bernice beroep doen als ik iets niet weet. Nu help ik mensen om zaken op te zoeken op hun computer, een mail op te stellen of om hun computer te upgraden of Windows te installeren. Ik heb ook computerles gegeven, word en google. En in het Dienstencentrum van Berchem gaf ik computerles aan senioren. Dat viel wel mee, dat zijn rustige mensen, niet zoals kinderen. Ondertussen gaat het beter met mijn gezondheid en hoop ik volgend jaar te kunnen werken.

​Ik vind het niet erg dat ik geen geld verdien met mijn vrijwilligerswerk

Vriendschappen

Vrijwilligerswerk kennen we niet in Irak. Ik heb dat hier in België leren kennen. Veel mensen helpen ons, dus waarom zouden wij ook niet helpen? Niemand is beter dan een ander. Dankzij mijn vrijwilligerswerk in Filet Divers heb ik veel mensen leren kennen. Belgen, maar ook Irakezen, Syriërs, Afghanen. Ik heb hier echt vrienden gemaakt. Mensen helpen maakt me echt blij. Hier heb ik geleerd hoe ik andere mensen kan helpen. En dan zeggen zij: bedankt. Dat is voor mij meer dan genoeg. Ik zie hoe mensen als Stéphanie en Bernice andere mensen helpen, niet enkel in Filet Divers maar bv. ook op straat of in het ziekenhuis. Ja, ik heb hier veel geleerd.

Een Congolese vrouw, Neta, was zo blij toen ik haar laptop weer aan de praat kreeg, want hij was ‘een beetje dood’. Ook mijn beste vriend uit Tibet heb ik kunnen helpen met een probleem aan zijn laptop. Zij zijn mij zeer dankbaar en dat maakt mij, maar ook mijn dochter blij. Het woord ‘bedankt’ is gratis, maar het betekent zeer veel.

Wij zouden in de Nederlandse les
​meer over vrijwilligerswerk moeten praten

Sommige vluchtelingen willen geen vrijwilligerswerk doen. Misschien omdat ze er geen geld mee verdienen. Of misschien omdat ze niet graag andere mensen helpen. Ik help graag anderen en ik vind het niet erg dat ik geen geld verdien als ik 3 of 4 uren hier werk. Anderen vragen wel eens waarom ik dat doe, dan zeg ik hen dat het mij ‘blij maakt in mijn hart’. Ik kan niet anders. Je bent vrij om anderen te helpen of niet.
​​
Mensen helpen

Voor mij is het duidelijk: je moet niet alleen praten over andere mensen helpen, maar je moet het gewoon doen. Veel mensen op de tram of in het park praten wel, maar helpen niet. Dat is niet goed. Ik word blij als ik kan helpen. Mijn vrouw en ik stonden eens recht op de bus in Berchem, omdat er geen plaats vrij was om te zitten. Mijn vrouw draagt een hijab, een hoofddoek. Een Belgisch meisje van een jaar of 15-16 stond recht om haar plaats aan mijn vrouw af te staan. Maar ik heb gezegd: mijn vrouw is niet zo oud, normaal gezien sta je recht voor mensen van 60 of 70 jaar maar niet voor jonge mensen. Misschien was het omdat mijn vrouw een hoofddoek droeg dat dat meisje opstond. Zelf probeer ik ook andere mensen te helpen, op straat of in de tram. Ik heb dat veel meer geleerd doordat ik dat hier in Filet Divers zie bij Bernice bijvoorbeeld. Je moet niet alleen praten, je moet ook concreet helpen. Ik voel aan mijn hart dat dat deugd doet.

Ik heb duidelijke instructies gekregen over wanneer ik hier verwacht word als computervrijwilliger. Een contract heb ik niet getekend en we worden niet betaald. Maar Bernice helpt me bv. wel wanneer ik papieren voor mijn vrouw moet invullen en niet alles begrijp. Hier in Filet Divers heb je een direct contact met de medewerkers, dan gaat het gemakkelijker om iets te vragen. Bij het OCMW is de afstand groter of ze hebben niet altijd tijd voor jou. Hier is het beter, er is altijd iemand die ik kan aanspreken. Of soms vraag ik mijn buurman, een Belgische oudere man, om me te helpen. Een andere buurvrouw is ook heel vriendelijk, maar ik begrijp haar niet zo goed want ze praat heel snel. Ze zegt altijd: jullie zijn engelen.
​

Door hier te werken heb ik meer geleerd over de Belgische samenleving

​Anderen vertel ik graag over mijn vrijwilligerswerk. Zoals aan Annemarie en Kristien, 2 leraressen van vroeger. Ook thuis vertel ik over wat ik hier doe. Zij zien dat ik blij ben met wat ik doe, met mijn computerwerk. Soms help ik van thuis uit nog mensen verder met hun computerproblemen.
Door hier te werken heb ik meer geleerd over de Belgische samenleving: hoe het OCMW werkt, voor welke papieren ik in het gemeentehuis moet zijn. Ik moest eens naar het ziekenhuis en daar was een systeem met ticket nemen en in een zaal gaan zitten. Ik begreep er niets van maar een vriendelijke vrouw heeft me geholpen en nu weet ik hoe dat werkt. Dat is eigenlijk wel een goed systeem. Niemand is beter dan een ander, dus je wacht gewoon je beurt af. Zoiets kende ik vroeger niet.

Kiemend zaad

Vrijwilligerswerk, dat is als een zaadje dat je in de grond stopt en dat na een paar maanden uitgroeit tot een grote plant. Dat zaadje zat al in mij in Irak, maar hier is het tot volle bloei gekomen. In Irak zien we niet zo vaak dat mensen elkaar helpen, maar hier zie je dat wel en zo kan dat zaadje kiemen en uitgroeien tot iets heel moois. Hier in België zijn de voorwaarden aanwezig zo’n zaadje tot wasdom te laten komen.

Vluchtelingen die vrijwilligerswerk willen doen, worden vaak naar Atlas (integratie en inburgering Antwerpen) verwezen, maar toch zijn er velen die dat niet doen. Misschien zijn ze bang of spreken ze niet goed Nederlands, ik weet het niet. Ik denk dat het veel beter is dat wij op school over vrijwilligerswerk zouden praten. Je lerares Nederlands kent jou en je niveau Nederlands. Zij zou zeker vrijwilligerswerk kunnen promoten en er informatie over geven. Nu is er enkel een bord met aankondigen, bv. ‘wandelen’, terwijl er een veel ruimer aanbod van vrijwilligerswerk zou kunnen zijn.

Nederlands oefenen

Met mijn vrouw thuis praat ik Arabisch en met nog een paar vrienden ook. Vroeger sprak ik daarnaast altijd in het Engels met vrienden en buren, maar ondertussen ken ik Nederlands.  Van zodra ik Filet Divers binnenstap, spreek ik Nederlands, met Afghanen, Pakistanen en met Belgen. Soms loopt het contact toch wat stroef omdat je, elk met een andere moedertaal, je niet altijd zo goed kan uitdrukken. Anderen praten een beetje traag en maken soms fouten, maar daar leer ook ik uit. Mijn vriend zegt bijvoorbeeld: ‘Jawad, ik morgen ga …’, dan weet ik dat dit fout is. En ik kan hem corrigeren. Met Belgen is het soms iets moeilijker omdat sommigen snel praten. Hoe dan ook, door alleen in het Nederlands te praten, met wie dan ook, geraak je vooruit met je taal en door veel te praten krijg ik vertrouwen in mezelf. Zo word ik elke dag een beetje sterker.”